Maciej Szczepański

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko	Maciej Szczepański
Data i miejsce urodzenia	7 lipca 1928 Sosnowiec
Data śmierci	17 grudnia 2015
Zawód	dziennikarz, publicysta

Maciej Marian Szczepański (ur. 7 lipca 1928 w Sosnowcu, zm. 17 grudnia 2015 w Warszawie) – polski publicysta i dziennikarz, działacz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), w latach 1972–1980 przewodniczący Komitetu do spraw Radia i Telewizji. Uważany za współtwórcę polityki propagandy sukcesu okresu rządów Edwarda Gierka. W środowisku medialnym znany był z brutalnego stylu zarządzania i nazywany „Krwawym Maćkiem”.

Życiorys

W 1951 roku ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując absolutorium z filologii polskiej, dyplom ukończenia studiów II stopnia na Wydziale Dziennikarstwa oraz dyplom Szkoły Nauk Politycznych.

W 1948 roku wstąpił do Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej (ZAMP), przekształconego w 1950 roku w Związek Młodzieży Polskiej. Członkiem PZPR został w 1953 roku.

W latach 1951–1955 pracował jako sekretarz redakcji dziennika „Nowiny Rzeszowskie”, a następnie do 1960 roku był zastępcą redaktora naczelnego rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach. W latach 1960–1966 kierował Wydziałem Propagandy i Agitacji KW PZPR w Katowicach, zasiadając w jego plenum i egzekutywie.

W latach 1966–1972 pełnił funkcję redaktora naczelnego śląskiej „Trybuny Robotniczej”, przekształcając ją w gazetę o ogólnopolskim zasięgu i średnim nakładzie ponad 400 tys. egzemplarzy.

Od 1968 roku był zastępcą członka, a od 1975 roku członkiem Komitetu Centralnego PZPR. Zasiadał także w Radzie Redakcyjnej partyjnego pisma „Nowe Drogi”. W latach 1969–1984 pełnił mandat posła na Sejm PRL V, VI, VII i VIII kadencji z okręgu Rybnik. Pracował m.in. w Komisji Spraw Zagranicznych.

Przewodniczący Radiokomitetu

24 października 1972 roku objął stanowisko przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji. W czasie jego kadencji rozbudowano zaplecze techniczne Telewizji Polskiej, m.in. z myślą o transmisji pielgrzymki papieża Jana Pawła II w 1979 roku.

W latach 70. dziennikarze TVP korzystali z licznych przywilejów – otrzymywali talony na samochody, reglamentowane dobra, mieszkania i wczasy. Radiokomitet dysponował m.in. własną polikliniką, ośrodkami wypoczynkowymi oraz hodowlą trzody chlewnej.

Jednocześnie media były silnie inwigilowane. W redakcjach działała agentura służb specjalnych, a dziennikarze byli często zmuszani do współpracy w zamian za dostęp do przywilejów.

Szczepański znany był z autorytarnego stylu zarządzania. Miał opinię osoby brutalnej, nadużywał alkoholu i utrzymywał relacje seksualne z podwładnymi. W siedzibie TVP zatrudniano kobiety jako hostessy i kelnerki, które często awansowały w zamian za uległość. Spotkania o charakterze erotycznym organizowano w ośrodku wypoczynkowym w Zalesiu Górnym.

Podczas pielgrzymki papieża w 1979 roku Szczepański odmówił wyciszenia głosu jednej z homilii mimo nacisków Stanisława Kani, co zostało pochwalone przez Edwarda Gierka.

Afera i proces

W 1975 roku Najwyższa Izba Kontroli rozpoczęła kontrolę Radiokomitetu, jednak była ona blokowana przez ówczesnego premiera Piotra Jaroszewicza. Po jego odwołaniu w 1980 roku kontrola została wznowiona.

24 sierpnia 1980 roku premier Józef Pińkowski odwołał Szczepańskiego ze stanowiska. We wrześniu tego samego roku rozpoczęto partyjne i prokuratorskie śledztwo. 6 października został usunięty z KC, 7 października wydalony z partii, a 8 października pozbawiono go immunitetu poselskiego.

15 października 1980 roku został aresztowany. Jego proces, rozpoczęty 5 stycznia 1982 roku, miał wymiar symboliczny – Szczepańskiego przedstawiano jako przykład nadużyć i wypaczeń minionego systemu. Akta procesowe liczyły ponad 120 tomów.

13 stycznia 1984 roku został skazany na 8 lat więzienia, 300 tys. zł grzywny, utratę praw publicznych na 5 lat oraz zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w instytucjach państwowych.

Śmierć

Maciej Szczepański zmarł 17 grudnia 2015 roku w Warszawie.

Bibliografia

• Tadeusz J. Żółciński, Gierek. Człowiek z węgla, Warszawa 1990.
• Andrzej Zasieczny, Ludzie bezpieki 1944–1990, Warszawa: Bellona, 2010.
• Biuletyn IPN, nr 4/2009, s. 39–47.
• Encyklopedia PWN, hasło: Maciej Marian Szczepański.