Arieh Ben-Tow (Lejba Hassenberg): Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
Arieh Ben-Tow (Lejba Hassenberg)
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko      = '''Arieh Ben-Tow'''
|pseudonim            =
|grafika              =
|opis grafiki          =
|podpis                =
|data urodzenia        = [[8 sierpnia]] [[1923]]
|miejsce urodzenia    = [[Będzin]]
|imię przy narodzeniu  = Lejba Hassenberg
|data śmierci          = [[6 czerwca]] [[1996]]
|miejsce śmierci      = Holandia
|przyczyna śmierci    =
|miejsce spoczynku    =
|zawód                = prawnik, historyk, pisarz, działacz społeczny
|odznaczenia          = Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
|commons              =
|wikiźródła            =
|wikicytaty            =
|www                  =
}}


ur. 8 sierpnia 1923, Będzin
'''Arieh Ben-Tow''' (właśc. Lejba Hassenberg, ur. [[8 sierpnia]] [[1923]] w [[Będzin|Będzinie]], zm. [[6 czerwca]] [[1996]] w Holandii) –  prawnik [[Żydzi|żydowskiego]] pochodzenia, historyk, pisarz, działacz społeczny, przewodniczący [[Związek Żydów Będzińskich]], wieloletni prezes [[Światowy Związek Żydów Zagłębia]], członek Międzynarodowy Komitet Oświęcimski i Rada Instytutu Pamięci Narodowej Yad Vashem.
zm. 6 czerwca 1996, Holandia
==Życiorys==


izraelski adwokat, historyk, działacz społeczno-polityczny
Lejba Hassenberg był synem Icchaka Hassenberg i Fridy Hassenberg. Miał pięcioro rodzeństwa: trzy siostry – Sarę, Frumcie i Lunię, oraz dwóch braci – Izraela i Szloma. Ojciec nauczał religii. Lejba uczęszczał do [[Szkoła Rapaporta]] (szkoły religijnej), a później do [[Liceum Humanistyczne Fürstenberga]] w [[Będzin|Będzinie]].
 
[[1 sierpnia]] [[1943]] roku został deportowany do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęła cała jego rodzina. Następnie przebywał w podobozie Monowice, skąd udało mu się uciec do lasu podczas ewakuacji obozu w styczniu [[1945]] roku. Ukrywał się do czasu wkroczenia wojsk radzieckich.
 
Po wojnie na krótko osiedlił się w Częstochowie, skąd wraz z grupą młodzieży syjonistycznej wyruszył do Palestyny. Dotarł na Cypr, gdzie został internowany wraz z innymi podróżującymi do Palestyny. W nowo powstałym Izraelu wstąpił do armii i uczestniczył w wojnie wyzwoleńczej. Po demobilizacji ukończył prawo i otworzył kancelarię prawną. Działał w Partii Progresywnej (do [[1958]] był jej rzecznikiem), a w latach [[1961]]-[[1988]] należał do Partia Niezależnych Liberałów i Partii Liberalnej.
 
W [[1994]] roku jego praca doktorska została opublikowana w formie książki pt. ''[[Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945]]''. W swoich badaniach ustalił, że organizacja biernie przyglądała się deportacji węgierskich Żydów i nie robiła nic, żeby im zapobiec. Stwierdził też, że Max Huber, ówczesny prezes Czerwonego Krzyża, wiedział o nazistowskich planach eksterminacji Żydów. W książce i w wystąpieniach publicznych głosił, że świat biernie przyglądał się zagładzie Żydów, a organizacje międzynarodowe oskarżał o nazbyt nieśmiałe i niepewne działania. Uważał, że gdyby Czerwony Krzyż, mający siedzibę w Genewie, odważniej przeciwstawiał się Niemcom pod koniec wojny, nie musieliby zginąć Żydzi węgierscy.
 
Po [[1989]] roku często przyjeżdżał do [[Będzin|Będzina]]. Kontaktował się z władzami samorządowymi i walczył o utrwalenie pamięci o przedwojennej będzińskiej społeczności żydowskiej. Dzięki jego staraniom postawiono obeliski w miejscach zburzonych przez Niemców [[synagoga|synagog]], umieszczono tablice na dawnych obiektach żydowskich, zorganizowano też wiele seminariów naukowych oraz wyjazd grupy polskiej młodzieży szkolnej do Izraela.
 
[[12 marca]] [[1996]] roku spotkał się z prezydentem RP, a [[15 marca]] jako przewodniczący [[Światowy Związek Żydów Zagłębia]] po raz ostatni odwiedził [[Będzin]].
 
Zmarł nagle [[6 czerwca]] [[1996]] roku podczas pobytu na Kongres Międzynarodówki Liberalnej w Holandii. Rok po jego śmierci ukazała się książka pt. ''[[Moje Credo]]''. Publikacja została wydana w języku polskim przez syna zmarłego, Archituv Ben-Tow, pragnącego kontynuować dzieło ojca. W latach 90. XX w. w Izraelu powstał Ośrodek Nauki o Zagładzie im. Ariego Ben-Tova, którego pracami kieruje Archituv.
 
Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP.
 
---
==Publikacje==
*''[[Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945]]'', [[Sosnowiec]], [[1996]].
*''Das Rote Kreuz kam zu spät : die Auseinandersetzung zwischen dem jüdische Volk und dem Internationalen Komitee vom Roten Kreuz im Zweiten Weltkrieg : die Ereignisse in Ungarn'', Zurych : Ammann Verlag, [[1990]].
*''Moje credo: książka o Ben-Tovie'', Tel Awiw, [[1997]].
 
---
==Przypisy==
*Facing the Holocaust in Budapest : the International Committee of the Red Cross and the Jews in Hungary, 1943-1945 / Arieh Ben-Tov | Arieh Ben-Tov 1923-1996 (Institut Henry-Dunant ) | Institut Henry-Dunant | The National Library of Israel [online], www.nli.org.il [dostęp 2023-04-15] (ang.).
*Kontrola autorytatywna (osoba): Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-15].
*Kronika Uniwersytecka - kwiecień 1996 [online], Gazeta Uniwersytecka UŚ [dostęp 2023-04-15] (pol.).
*Ben-Tow Arie (Lejba Hassenberg) – Fundacja Brama Cukermana [online] [dostęp 2023-04-15] (ang.).
*Special to The New York Times, Auschwitz Survivor Accuses the Red Cross, „The New York Times”, 20 sierpnia 1989, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-04-15] (ang.).
*Ocalić od Zapomnienia | [online], 17 maja 2015 [dostęp 2023-04-15] (pol.).
 
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Będzinie]]

Aktualna wersja na dzień 05:50, 8 lip 2025

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko Arieh Ben-Tow
Data i miejsce urodzenia 8 sierpnia 1923
Będzin
Imię i nazwisko przy narodzeniu Lejba Hassenberg
Data i miejsce śmierci 6 czerwca 1996
Holandia
Zawód prawnik, historyk, pisarz, działacz społeczny
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej

Arieh Ben-Tow (właśc. Lejba Hassenberg, ur. 8 sierpnia 1923 w Będzinie, zm. 6 czerwca 1996 w Holandii) – prawnik żydowskiego pochodzenia, historyk, pisarz, działacz społeczny, przewodniczący Związek Żydów Będzińskich, wieloletni prezes Światowy Związek Żydów Zagłębia, członek Międzynarodowy Komitet Oświęcimski i Rada Instytutu Pamięci Narodowej Yad Vashem.

Życiorys

Lejba Hassenberg był synem Icchaka Hassenberg i Fridy Hassenberg. Miał pięcioro rodzeństwa: trzy siostry – Sarę, Frumcie i Lunię, oraz dwóch braci – Izraela i Szloma. Ojciec nauczał religii. Lejba uczęszczał do Szkoła Rapaporta (szkoły religijnej), a później do Liceum Humanistyczne Fürstenberga w Będzinie.

1 sierpnia 1943 roku został deportowany do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęła cała jego rodzina. Następnie przebywał w podobozie Monowice, skąd udało mu się uciec do lasu podczas ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku. Ukrywał się do czasu wkroczenia wojsk radzieckich.

Po wojnie na krótko osiedlił się w Częstochowie, skąd wraz z grupą młodzieży syjonistycznej wyruszył do Palestyny. Dotarł na Cypr, gdzie został internowany wraz z innymi podróżującymi do Palestyny. W nowo powstałym Izraelu wstąpił do armii i uczestniczył w wojnie wyzwoleńczej. Po demobilizacji ukończył prawo i otworzył kancelarię prawną. Działał w Partii Progresywnej (do 1958 był jej rzecznikiem), a w latach 1961-1988 należał do Partia Niezależnych Liberałów i Partii Liberalnej.

W 1994 roku jego praca doktorska została opublikowana w formie książki pt. Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945. W swoich badaniach ustalił, że organizacja biernie przyglądała się deportacji węgierskich Żydów i nie robiła nic, żeby im zapobiec. Stwierdził też, że Max Huber, ówczesny prezes Czerwonego Krzyża, wiedział o nazistowskich planach eksterminacji Żydów. W książce i w wystąpieniach publicznych głosił, że świat biernie przyglądał się zagładzie Żydów, a organizacje międzynarodowe oskarżał o nazbyt nieśmiałe i niepewne działania. Uważał, że gdyby Czerwony Krzyż, mający siedzibę w Genewie, odważniej przeciwstawiał się Niemcom pod koniec wojny, nie musieliby zginąć Żydzi węgierscy.

Po 1989 roku często przyjeżdżał do Będzina. Kontaktował się z władzami samorządowymi i walczył o utrwalenie pamięci o przedwojennej będzińskiej społeczności żydowskiej. Dzięki jego staraniom postawiono obeliski w miejscach zburzonych przez Niemców synagog, umieszczono tablice na dawnych obiektach żydowskich, zorganizowano też wiele seminariów naukowych oraz wyjazd grupy polskiej młodzieży szkolnej do Izraela.

12 marca 1996 roku spotkał się z prezydentem RP, a 15 marca jako przewodniczący Światowy Związek Żydów Zagłębia po raz ostatni odwiedził Będzin.

Zmarł nagle 6 czerwca 1996 roku podczas pobytu na Kongres Międzynarodówki Liberalnej w Holandii. Rok po jego śmierci ukazała się książka pt. Moje Credo. Publikacja została wydana w języku polskim przez syna zmarłego, Archituv Ben-Tow, pragnącego kontynuować dzieło ojca. W latach 90. XX w. w Izraelu powstał Ośrodek Nauki o Zagładzie im. Ariego Ben-Tova, którego pracami kieruje Archituv.

Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP.

---

Publikacje

---

Przypisy

  • Facing the Holocaust in Budapest : the International Committee of the Red Cross and the Jews in Hungary, 1943-1945 / Arieh Ben-Tov | Arieh Ben-Tov 1923-1996 (Institut Henry-Dunant ) | Institut Henry-Dunant | The National Library of Israel [online], www.nli.org.il [dostęp 2023-04-15] (ang.).
  • Kontrola autorytatywna (osoba): Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-15].
  • Kronika Uniwersytecka - kwiecień 1996 [online], Gazeta Uniwersytecka UŚ [dostęp 2023-04-15] (pol.).
  • Ben-Tow Arie (Lejba Hassenberg) – Fundacja Brama Cukermana [online] [dostęp 2023-04-15] (ang.).
  • Special to The New York Times, Auschwitz Survivor Accuses the Red Cross, „The New York Times”, 20 sierpnia 1989, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-04-15] (ang.).
  • Ocalić od Zapomnienia | [online], 17 maja 2015 [dostęp 2023-04-15] (pol.).