Arieh Ben-Tow (Lejba Hassenberg): Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Biogram infobox
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko     = '''Arieh Ben-Tow'''
|imię i nazwisko       = '''Arieh Ben-Tow'''
|pseudonim           =
|pseudonim             =
|grafika             = OSOBA.png
|grafika               =  
|opis grafiki         =  
|opis grafiki         =
|podpis               =
|podpis               =
|data urodzenia       = [[8 sierpnia]] [[1923]]
|data urodzenia       = [[8 sierpnia]] [[1923]]
|miejsce urodzenia   = [[Będzin]]
|miejsce urodzenia     = [[Będzin]]
|imię przy narodzeniu =Lejba Hassenberg
|imię przy narodzeniu = Lejba Hassenberg
|data śmierci         = [[6 czerwca]] [[1996]]
|data śmierci         = [[6 czerwca]] [[1996]]
|miejsce śmierci     = Holandia
|miejsce śmierci       = Holandia
|przyczyna śmierci   =
|przyczyna śmierci     =
|miejsce spoczynku   =  
|miejsce spoczynku     =
|zawód               = prawnik, historyk, pisarz, działacz społeczny
|zawód                 = prawnik, historyk, pisarz, działacz społeczny
|odznaczenia         =      
|odznaczenia           = Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
|commons             =
|commons               =
|wikiźródła           =
|wikiźródła           =
|wikicytaty           =
|wikicytaty           =
|www                 =
|www                   =
}}
}}


'''Arieh Ben-Tow'''
'''Arieh Ben-Tow''' (właśc. Lejba Hassenberg, ur. [[8 sierpnia]] [[1923]] w [[Będzin|Będzinie]], zm. [[6 czerwca]] [[1996]] w Holandii) –  prawnik [[Żydzi|żydowskiego]] pochodzenia, historyk, pisarz, działacz społeczny, przewodniczący [[Związek Żydów Będzińskich]], wieloletni prezes [[Światowy Związek Żydów Zagłębia]], członek Międzynarodowy Komitet Oświęcimski i Rada Instytutu Pamięci Narodowej Yad Vashem.
==Życiorys==


*Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943-1945
Lejba Hassenberg był synem Icchaka Hassenberg i Fridy Hassenberg. Miał pięcioro rodzeństwa: trzy siostry – Sarę, Frumcie i Lunię, oraz dwóch braci – Izraela i Szloma. Ojciec nauczał religii. Lejba uczęszczał do [[Szkoła Rapaporta]] (szkoły religijnej), a później do [[Liceum Humanistyczne Fürstenberga]] w [[Będzin|Będzinie]].


[[1 sierpnia]] [[1943]] roku został deportowany do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęła cała jego rodzina. Następnie przebywał w podobozie Monowice, skąd udało mu się uciec do lasu podczas ewakuacji obozu w styczniu [[1945]] roku. Ukrywał się do czasu wkroczenia wojsk radzieckich.
Po wojnie na krótko osiedlił się w Częstochowie, skąd wraz z grupą młodzieży syjonistycznej wyruszył do Palestyny. Dotarł na Cypr, gdzie został internowany wraz z innymi podróżującymi do Palestyny. W nowo powstałym Izraelu wstąpił do armii i uczestniczył w wojnie wyzwoleńczej. Po demobilizacji ukończył prawo i otworzył kancelarię prawną. Działał w Partii Progresywnej (do [[1958]] był jej rzecznikiem), a w latach [[1961]]-[[1988]] należał do Partia Niezależnych Liberałów i Partii Liberalnej.
W [[1994]] roku jego praca doktorska została opublikowana w formie książki pt. ''[[Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945]]''. W swoich badaniach ustalił, że organizacja biernie przyglądała się deportacji węgierskich Żydów i nie robiła nic, żeby im zapobiec. Stwierdził też, że Max Huber, ówczesny prezes Czerwonego Krzyża, wiedział o nazistowskich planach eksterminacji Żydów. W książce i w wystąpieniach publicznych głosił, że świat biernie przyglądał się zagładzie Żydów, a organizacje międzynarodowe oskarżał o nazbyt nieśmiałe i niepewne działania. Uważał, że gdyby Czerwony Krzyż, mający siedzibę w Genewie, odważniej przeciwstawiał się Niemcom pod koniec wojny, nie musieliby zginąć Żydzi węgierscy.
Po [[1989]] roku często przyjeżdżał do [[Będzin|Będzina]]. Kontaktował się z władzami samorządowymi i walczył o utrwalenie pamięci o przedwojennej będzińskiej społeczności żydowskiej. Dzięki jego staraniom postawiono obeliski w miejscach zburzonych przez Niemców [[synagoga|synagog]], umieszczono tablice na dawnych obiektach żydowskich, zorganizowano też wiele seminariów naukowych oraz wyjazd grupy polskiej młodzieży szkolnej do Izraela.
[[12 marca]] [[1996]] roku spotkał się z prezydentem RP, a [[15 marca]] jako przewodniczący [[Światowy Związek Żydów Zagłębia]] po raz ostatni odwiedził [[Będzin]].
Zmarł nagle [[6 czerwca]] [[1996]] roku podczas pobytu na Kongres Międzynarodówki Liberalnej w Holandii. Rok po jego śmierci ukazała się książka pt. ''[[Moje Credo]]''. Publikacja została wydana w języku polskim przez syna zmarłego, Archituv Ben-Tow, pragnącego kontynuować dzieło ojca. W latach 90. XX w. w Izraelu powstał Ośrodek Nauki o Zagładzie im. Ariego Ben-Tova, którego pracami kieruje Archituv.
Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP.
---
==Publikacje==
*''[[Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945]]'', [[Sosnowiec]], [[1996]].
*''Das Rote Kreuz kam zu spät : die Auseinandersetzung zwischen dem jüdische Volk und dem Internationalen Komitee vom Roten Kreuz im Zweiten Weltkrieg : die Ereignisse in Ungarn'', Zurych : Ammann Verlag, [[1990]].
*''Moje credo: książka o Ben-Tovie'', Tel Awiw, [[1997]].
---
==Przypisy==
*Facing the Holocaust in Budapest : the International Committee of the Red Cross and the Jews in Hungary, 1943-1945 / Arieh Ben-Tov | Arieh Ben-Tov 1923-1996 (Institut Henry-Dunant ) | Institut Henry-Dunant | The National Library of Israel [online], www.nli.org.il [dostęp 2023-04-15] (ang.).
*Kontrola autorytatywna (osoba): Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-15].
*Kronika Uniwersytecka - kwiecień 1996 [online], Gazeta Uniwersytecka UŚ [dostęp 2023-04-15] (pol.).
*Ben-Tow Arie (Lejba Hassenberg) – Fundacja Brama Cukermana [online] [dostęp 2023-04-15] (ang.).
*Special to The New York Times, Auschwitz Survivor Accuses the Red Cross, „The New York Times”, 20 sierpnia 1989, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-04-15] (ang.).
*Ocalić od Zapomnienia | [online], 17 maja 2015 [dostęp 2023-04-15] (pol.).


[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Będzinie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Będzinie]]

Aktualna wersja na dzień 05:50, 8 lip 2025

Zagłębiowskie Biogramy
Imię i nazwisko Arieh Ben-Tow
Data i miejsce urodzenia 8 sierpnia 1923
Będzin
Imię i nazwisko przy narodzeniu Lejba Hassenberg
Data i miejsce śmierci 6 czerwca 1996
Holandia
Zawód prawnik, historyk, pisarz, działacz społeczny
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej

Arieh Ben-Tow (właśc. Lejba Hassenberg, ur. 8 sierpnia 1923 w Będzinie, zm. 6 czerwca 1996 w Holandii) – prawnik żydowskiego pochodzenia, historyk, pisarz, działacz społeczny, przewodniczący Związek Żydów Będzińskich, wieloletni prezes Światowy Związek Żydów Zagłębia, członek Międzynarodowy Komitet Oświęcimski i Rada Instytutu Pamięci Narodowej Yad Vashem.

Życiorys

Lejba Hassenberg był synem Icchaka Hassenberg i Fridy Hassenberg. Miał pięcioro rodzeństwa: trzy siostry – Sarę, Frumcie i Lunię, oraz dwóch braci – Izraela i Szloma. Ojciec nauczał religii. Lejba uczęszczał do Szkoła Rapaporta (szkoły religijnej), a później do Liceum Humanistyczne Fürstenberga w Będzinie.

1 sierpnia 1943 roku został deportowany do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęła cała jego rodzina. Następnie przebywał w podobozie Monowice, skąd udało mu się uciec do lasu podczas ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku. Ukrywał się do czasu wkroczenia wojsk radzieckich.

Po wojnie na krótko osiedlił się w Częstochowie, skąd wraz z grupą młodzieży syjonistycznej wyruszył do Palestyny. Dotarł na Cypr, gdzie został internowany wraz z innymi podróżującymi do Palestyny. W nowo powstałym Izraelu wstąpił do armii i uczestniczył w wojnie wyzwoleńczej. Po demobilizacji ukończył prawo i otworzył kancelarię prawną. Działał w Partii Progresywnej (do 1958 był jej rzecznikiem), a w latach 1961-1988 należał do Partia Niezależnych Liberałów i Partii Liberalnej.

W 1994 roku jego praca doktorska została opublikowana w formie książki pt. Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945. W swoich badaniach ustalił, że organizacja biernie przyglądała się deportacji węgierskich Żydów i nie robiła nic, żeby im zapobiec. Stwierdził też, że Max Huber, ówczesny prezes Czerwonego Krzyża, wiedział o nazistowskich planach eksterminacji Żydów. W książce i w wystąpieniach publicznych głosił, że świat biernie przyglądał się zagładzie Żydów, a organizacje międzynarodowe oskarżał o nazbyt nieśmiałe i niepewne działania. Uważał, że gdyby Czerwony Krzyż, mający siedzibę w Genewie, odważniej przeciwstawiał się Niemcom pod koniec wojny, nie musieliby zginąć Żydzi węgierscy.

Po 1989 roku często przyjeżdżał do Będzina. Kontaktował się z władzami samorządowymi i walczył o utrwalenie pamięci o przedwojennej będzińskiej społeczności żydowskiej. Dzięki jego staraniom postawiono obeliski w miejscach zburzonych przez Niemców synagog, umieszczono tablice na dawnych obiektach żydowskich, zorganizowano też wiele seminariów naukowych oraz wyjazd grupy polskiej młodzieży szkolnej do Izraela.

12 marca 1996 roku spotkał się z prezydentem RP, a 15 marca jako przewodniczący Światowy Związek Żydów Zagłębia po raz ostatni odwiedził Będzin.

Zmarł nagle 6 czerwca 1996 roku podczas pobytu na Kongres Międzynarodówki Liberalnej w Holandii. Rok po jego śmierci ukazała się książka pt. Moje Credo. Publikacja została wydana w języku polskim przez syna zmarłego, Archituv Ben-Tow, pragnącego kontynuować dzieło ojca. W latach 90. XX w. w Izraelu powstał Ośrodek Nauki o Zagładzie im. Ariego Ben-Tova, którego pracami kieruje Archituv.

Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP.

---

Publikacje

---

Przypisy

  • Facing the Holocaust in Budapest : the International Committee of the Red Cross and the Jews in Hungary, 1943-1945 / Arieh Ben-Tov | Arieh Ben-Tov 1923-1996 (Institut Henry-Dunant ) | Institut Henry-Dunant | The National Library of Israel [online], www.nli.org.il [dostęp 2023-04-15] (ang.).
  • Kontrola autorytatywna (osoba): Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-15].
  • Kronika Uniwersytecka - kwiecień 1996 [online], Gazeta Uniwersytecka UŚ [dostęp 2023-04-15] (pol.).
  • Ben-Tow Arie (Lejba Hassenberg) – Fundacja Brama Cukermana [online] [dostęp 2023-04-15] (ang.).
  • Special to The New York Times, Auschwitz Survivor Accuses the Red Cross, „The New York Times”, 20 sierpnia 1989, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-04-15] (ang.).
  • Ocalić od Zapomnienia | [online], 17 maja 2015 [dostęp 2023-04-15] (pol.).