Bazyli Martysz: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiZagłębie
(Utworzono nową stronę " <code><nowiki>'''</nowiki>Ks. Bazyli Martysz (1874–1945)<nowiki>'''</nowiki> – <nowiki>'''</nowiki>święty kapłan-męczennik<nowiki>'''</nowiki> Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, proboszcz parafii prawosławnej w Sosnowcu, naczelny kapelan wyznania prawosławnego w Wojsku Polskim. <nowiki>== Życiorys ==</nowiki> <nowiki>=== Wczesne lata i działalność misyjna ===</nowiki> Bazyli Martysz urodził się w <nowiki>'''</nowiki>1874 r…")
 
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
<code><nowiki>'''</nowiki>Ks. Bazyli Martysz (1874–1945)<nowiki>'''</nowiki> – <nowiki>'''</nowiki>święty kapłan-męczennik<nowiki>'''</nowiki> Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, proboszcz parafii prawosławnej w Sosnowcu, naczelny kapelan wyznania prawosławnego w Wojsku Polskim.
{{Biogram osób infobox
|imię i nazwisko = Bazyli Martysz
<nowiki>== Życiorys ==</nowiki>
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
<nowiki>=== Wczesne lata i działalność misyjna ===</nowiki>
|grafika = Plik:Bazyli Martysz w mundurze armii polskiej.jpg|200px|thumb
Bazyli Martysz urodził się w <nowiki>'''</nowiki>1874 roku<nowiki>'''</nowiki>. Ukończył <nowiki>'''</nowiki>prawosławne seminarium duchowne w Chełmie<nowiki>'''</nowiki>. W <nowiki>'''</nowiki>1900 roku<nowiki>'''</nowiki> udał się do Ameryki Północnej, gdzie prowadził działalność misjonarską. Jego misje obejmowały tereny takie jak <nowiki>'''</nowiki>Alaska, Toronto oraz Pensylwania<nowiki>'''</nowiki>.
|opis grafiki = Kanonizowany przez Cerkiew prawosławną Bazyli Martysz w mundurze armii polskiej.
|data urodzenia = Brak danych w źródłach
<nowiki>=== Służba w Sosnowcu i okres I wojny światowej ===</nowiki>
|miejsce urodzenia = [[Teratyn (powiat hrubieszowski)|Teratyn]] (powiat hrubieszowski)
W <nowiki>'''</nowiki>1912 roku<nowiki>'''</nowiki> ks. Martysz powrócił do Polski i objął stanowisko <nowiki>'''</nowiki>proboszcza parafii prawosławnej w Sosnowcu<nowiki>'''</nowiki>. Nauczał również religii prawosławnej w gimnazjum żeńskim. Z chwilą wybuchu I wojny światowej, w <nowiki>'''</nowiki>1914 roku<nowiki>'''</nowiki>, wraz z rodziną udał się na <nowiki>'''</nowiki>bieżeństwo<nowiki>'''</nowiki> (przymusową ewakuację) w głąb Rosji, do Moskwy. W tym trudnym okresie otrzymał pomoc od zaprzyjaźnionego biskupa Włodzimierza, który udostępnił jego rodzinie mieszkanie w klasztorze św. Andronika w Moskwie. Codziennie dojeżdżał do podmoskiewskiego Wajdaju, gdzie uczył religii. Po rewolucji październikowej w <nowiki>'''</nowiki>1917 roku<nowiki>'''</nowiki>, warunki życia rodziny Martyszów uległy znacznemu pogorszeniu, zmuszając kapłana do pracy na dworcu kolejowym, gdzie rozładowywał wagony, aby zarobić na utrzymanie.
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = [[4 maja]] [[1945]]
<nowiki>=== Okres II Rzeczypospolitej ===</nowiki>
|miejsce śmierci = [[Teratyn (powiat hrubieszowski)|Teratyn]]
Kiedy rząd radziecki zezwolił na powrót emigrantów do Polski, ks. Martysz wraz z matuszką Olgą i czwórką dzieci powrócił. Był <nowiki>'''</nowiki>pierwszym powojennym proboszczem sosnowieckim<nowiki>'''</nowiki>. Natychmiast po powrocie, <nowiki>'''</nowiki>20 sierpnia 1918 roku<nowiki>'''</nowiki>, rozpoczął organizowanie życia religijnego i starał się o zaświadczenie potwierdzające jego status administratora sosnowieckiej prawosławnej parafii, co umożliwiło mu jej reprezentowanie. W tym czasie parafia była w bardzo trudnym położeniu, a ks. Martysz nie miał środków do życia ani pensji, co świadczyło o ubóstwie wspólnoty liczącej około 600 osób.
|przyczyna śmierci = Zamordowany przez nacjonalistyczną bojówkę polską
|miejsce spoczynku = Pierwotnie [[Teratyn (powiat hrubieszowski)|Teratyn]]; od jesieni [[1968]] [[Warszawa|Warszawie]] ([[Cmentarz Prawosławny na Woli|prawosławnym cmentarzu wolskim]]); od początku [[2003]] [[Cerkiew św. Jana Klimaka w Warszawie|prawosławna cerkiew pw. św. Jana Klimaka w Warszawie]] (relikwie)
W <nowiki>'''</nowiki>1919 roku<nowiki>'''</nowiki> ks. Martysz został przyjęty do Wojska Polskiego. Pełnił funkcję <nowiki>'''</nowiki>naczelnego kapelana wyznania prawosławnego w Wojsku Polskim<nowiki>'''</nowiki>, przechodząc przez różne stanowiska:
|zawód = [[duchowny prawosławny|duchowny prawosławny]], [[Misjonarz|misjonarz]], [[Kapelan wojskowy|kapelan wojskowy]], proboszcz
<nowiki>*</nowiki>  Był <nowiki>'''</nowiki>referentem w Sekcji Religijno-Wyznaniowej Ministerstwa Spraw Wojskowych<nowiki>'''</nowiki>.
|odznaczenia = Zaliczony do [[Sobór Chełmskich i Podlaskich Męczenników XX w.]]
<nowiki>*</nowiki>  W <nowiki>'''</nowiki>marcu 1920 roku<nowiki>'''</nowiki> został mianowany <nowiki>'''</nowiki>szefem Głównego Urzędu Duszpasterskiego wyznania prawosławnego w Sekcji Wyznań Niekatolickich i Opieki nad Grobami Wojennymi MSWojsk.<nowiki>'''</nowiki>.
|commons =
<nowiki>*</nowiki>  W <nowiki>'''</nowiki>1927 roku<nowiki>'''</nowiki> objął stanowisko <nowiki>'''</nowiki>szefa Wydziału Wyznania Prawosławnego w Biurze Wyznań Niekatolickich MSWojsk.<nowiki>'''</nowiki>, które dwa lata później zostało przemianowane na <nowiki>'''</nowiki>szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego Prawosławnego<nowiki>'''</nowiki>.
|wikiźródła =
|wikicytaty =
Ks. Bazyli Martysz <nowiki>'''</nowiki>współpracował z metropolitami warszawskimi Jerzym i Dionizym<nowiki>'''</nowiki>. Brał udział w przygotowaniach do uzyskania autokefalii przez Kościół prawosławny w Polsce. Z dniem <nowiki>'''</nowiki>31 maja 1934 roku<nowiki>'''</nowiki> przeszedł w <nowiki>'''</nowiki>stan spoczynku<nowiki>'''</nowiki>.
|www =
}}
<nowiki>=== Męczeńska śmierć i kanonizacja ===</nowiki>
 
Po przejściu na emeryturę w <nowiki>'''</nowiki>1936 roku<nowiki>'''</nowiki>, ks. Martysz powrócił do swojej rodzinnej miejscowości <nowiki>'''</nowiki>Teratyn w powiecie hrubieszowskim<nowiki>'''</nowiki>. Tragicznie, <nowiki>'''</nowiki>4 maja 1945 roku, w Wielki Piątek, został zamordowany przez nacjonalistyczną bojówkę polską<nowiki>'''</nowiki>.
[[Bazyli Martysz]] (zm. [[4 maja]] [[1945]] w [[Teratyn (powiat hrubieszowski)|Teratynie]]) – [[Święty|święty]] [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny|Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego]], [[duchowny prawosławny|duchowny prawosławny]], [[Misjonarz|misjonarz]] i [[Kapelan wojskowy|kapelan wojskowy]]. Został zamordowany przez nacjonalistyczną bojówkę polską i kanonizowany jako męczennik.
 
Pierwotnie pochowany na cmentarzu w Teratynie, jego doczesne szczątki zostały przeniesione jesienią <nowiki>'''</nowiki>1968 roku<nowiki>'''</nowiki> do Warszawy i złożone na prawosławnym cmentarzu wolskim. Na początku <nowiki>'''</nowiki>2003 roku<nowiki>'''</nowiki> dokonano ekshumacji jego relikwii i przeniesiono je do prawosławnej cerkwi pw. św. Jana Klimaka w Warszawie.
Ukończył [[Prawosławne seminarium duchowne w Chełmie|prawosławne seminarium duchowne w Chełmie]].
 
<nowiki>'''</nowiki>20 marca 2003 roku Święty Sobór Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego podjął uchwałę o zaliczeniu Bazylego Martysza do Soboru Chełmskich i Podlaskich Męczenników XX wieku<nowiki>'''</nowiki>, nadając mu tytuł <nowiki>'''</nowiki>świętego kapłana-męczennika Bazylego<nowiki>'''</nowiki>. Istnieje również jego ikona.</code>
W [[1900 rok|1900 roku]] wyjechał do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]], gdzie prowadził misje na [[Alaska|Alasce]], w [[Toronto]] i [[Pensylwania|Pensylwanii]]. Po powrocie do [[Polska|Polski]] w [[1912 rok|1912 roku]] związał się z [[Sosnowiec|Sosnowcem]], gdzie został proboszczem [[Parafia Świętych Wiery, Nadziei, Lubowi i matki ich Zofii w Sosnowcu|parafii prawosławnej]] oraz nauczał religii prawosławnej w gimnazjum żeńskim.
 
W chwili wybuchu [[I wojna światowa|I Wojny Światowej]] w [[1914 rok|1914 roku]] był proboszczem sosnowieckiej parafii i wraz z rodziną udał się na bieżeństwo (przymusową ewakuację) do [[Moskwa|Moskwy]]. Tam, wspierany przez [[Biskup Włodzimierz (Tichonicki)|biskupa Włodzimierza]], uczył religii w [[Wajdaj|Wajdaju]]. Po [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]] w [[1917 rok|1917 roku]], trudne warunki zmusiły go do pracy fizycznej. W [[1918 rok|1918 roku]], po uzyskaniu zgody rządu radzieckiego na powrót emigrantów do Polski, ks. Bazyli Martysz powrócił z [[Rosja|Rosji]] i zwrócił się do niemieckich władz cywilnych w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] z prośbą o przekazanie aktów stanu cywilnego parafii prawosławnej. Był pierwszym powojennym proboszczem w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] i aktywnie organizował życie religijne, starając się o zaświadczenie o byciu administratorem parafii.
 
W [[1919 rok|1919 roku]] został przyjęty do [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]] i mianowany naczelnym kapelanem wyznania prawosławnego (w ramach III Referatu Wyznania Prawosławnego Sekcji Religijno Wyznaniowej Ministerstwa Spraw Wojskowych). W marcu [[1920 rok|1920 roku]] objął stanowisko szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego wyznania prawosławnego w Sekcji Wyznań Niekatolickich i Opieki nad Grobami Wojennymi [[Ministerstwo Spraw Wojskowych (II RP)|Ministerstwa Spraw Wojskowych]]. W [[1927 rok|1927 roku]] został szefem Wydziału Wyznania Prawosławnego w Biurze Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych, a dwa lata później (czyli w [[1929 rok|1929 roku]]) to stanowisko przemianowano na Szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego Prawosławnego.
 
Ks. [[Bazyli Martysz]] był współpracownikiem [[Dionizy (Waledyński)|metropolitów warszawskich Jerzego i Dionizego]]. Aktywnie uczestniczył w przygotowaniach do uzyskania [[autokefalia|autokefalii]] przez Kościół prawosławny w Polsce.
 
Z dniem [[31 maja]] [[1934 rok|1934 roku]] został przeniesiony w stan spoczynku. Po przejściu na emeryturę w [[1936 rok|1936 roku]] powrócił do rodzinnego [[Teratyn (powiat hrubieszowski)|Teratyna]] w powiecie hrubieszowskim. Zginął zamordowany przez nacjonalistyczną bojówkę polską [[4 maja]] [[1945 rok|1945 roku]], w [[Wielki Piątek]].
 
Pierwotnie pochowany na cmentarzu w [[Teratyn (powiat hrubieszowski)|Teratynie]], jesienią [[1968 rok|1968 roku]] jego doczesne szczątki przewieziono do [[Warszawa|Warszawy]] i pochowano na [[Cmentarz Prawosławny na Woli|prawosławnym cmentarzu wolskim]]. Na początku [[2003 rok|2003 roku]] dokonano ekshumacji jego relikwii i przeniesiono je do [[Cerkiew św. Jana Klimaka w Warszawie|prawosławnej cerkwi pw. św. Jana Klimaka w Warszawie]]. [[20 marca]] [[2003 rok|2003 roku]] Święty Sobór Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego podjął uchwałę o zaliczeniu [[Bazyli Martysz|Bazylego Martysza]] do [[Sobór Chełmskich i Podlaskich Męczenników XX w.]] jako św. kapłana-męczennika Bazylego.
 
Parafie prawosławne w regionie [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]] (m.in. w [[Sosnowiec|Sosnowcu]], [[Będzin|Będzinie]], [[Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej]], [[Olkusz|Olkuszu]]) znajdowały się pod jego duszpasterską opieką lub były włączone do sosnowieckiej parafii, którą zarządzał.
 
[[Kategoria:Zagłębiowskie Biogramy]]
[[Kategoria:Prawosławni kapelani Wojska Polskiego]]
[[Kategoria:Duchowni prawosławni związani z Sosnowcem]]

Wersja z 11:08, 9 lip 2025

Biogram
Kanonizowany przez Cerkiew prawosławną Bazyli Martysz w mundurze armii polskiej.
[[Plik:{{{podpis}}}|200x100px|Podpis Bazyli Martysz]]
Kanonizowany przez Cerkiew prawosławną Bazyli Martysz w mundurze armii polskiej.
Imię i nazwisko Bazyli Martysz
Data i miejsce urodzenia Brak danych w źródłach
Teratyn (powiat hrubieszowski)
Data i miejsce śmierci 4 maja 1945
Teratyn
Przyczyna śmierci Zamordowany przez nacjonalistyczną bojówkę polską
Miejsce spoczynku Pierwotnie Teratyn; od jesieni 1968 Warszawie (prawosławnym cmentarzu wolskim); od początku 2003 prawosławna cerkiew pw. św. Jana Klimaka w Warszawie (relikwie)
Zawód duchowny prawosławny, misjonarz, kapelan wojskowy, proboszcz
Odznaczenia
Zaliczony do Sobór Chełmskich i Podlaskich Męczenników XX w.

Bazyli Martysz (zm. 4 maja 1945 w Teratynie) – święty Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, duchowny prawosławny, misjonarz i kapelan wojskowy. Został zamordowany przez nacjonalistyczną bojówkę polską i kanonizowany jako męczennik.

Ukończył prawosławne seminarium duchowne w Chełmie.

W 1900 roku wyjechał do Ameryki Północnej, gdzie prowadził misje na Alasce, w Toronto i Pensylwanii. Po powrocie do Polski w 1912 roku związał się z Sosnowcem, gdzie został proboszczem parafii prawosławnej oraz nauczał religii prawosławnej w gimnazjum żeńskim.

W chwili wybuchu I Wojny Światowej w 1914 roku był proboszczem sosnowieckiej parafii i wraz z rodziną udał się na bieżeństwo (przymusową ewakuację) do Moskwy. Tam, wspierany przez biskupa Włodzimierza, uczył religii w Wajdaju. Po rewolucji październikowej w 1917 roku, trudne warunki zmusiły go do pracy fizycznej. W 1918 roku, po uzyskaniu zgody rządu radzieckiego na powrót emigrantów do Polski, ks. Bazyli Martysz powrócił z Rosji i zwrócił się do niemieckich władz cywilnych w Sosnowcu z prośbą o przekazanie aktów stanu cywilnego parafii prawosławnej. Był pierwszym powojennym proboszczem w Sosnowcu i aktywnie organizował życie religijne, starając się o zaświadczenie o byciu administratorem parafii.

W 1919 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany naczelnym kapelanem wyznania prawosławnego (w ramach III Referatu Wyznania Prawosławnego Sekcji Religijno Wyznaniowej Ministerstwa Spraw Wojskowych). W marcu 1920 roku objął stanowisko szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego wyznania prawosławnego w Sekcji Wyznań Niekatolickich i Opieki nad Grobami Wojennymi Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1927 roku został szefem Wydziału Wyznania Prawosławnego w Biurze Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych, a dwa lata później (czyli w 1929 roku) to stanowisko przemianowano na Szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego Prawosławnego.

Ks. Bazyli Martysz był współpracownikiem metropolitów warszawskich Jerzego i Dionizego. Aktywnie uczestniczył w przygotowaniach do uzyskania autokefalii przez Kościół prawosławny w Polsce.

Z dniem 31 maja 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Po przejściu na emeryturę w 1936 roku powrócił do rodzinnego Teratyna w powiecie hrubieszowskim. Zginął zamordowany przez nacjonalistyczną bojówkę polską 4 maja 1945 roku, w Wielki Piątek.

Pierwotnie pochowany na cmentarzu w Teratynie, jesienią 1968 roku jego doczesne szczątki przewieziono do Warszawy i pochowano na prawosławnym cmentarzu wolskim. Na początku 2003 roku dokonano ekshumacji jego relikwii i przeniesiono je do prawosławnej cerkwi pw. św. Jana Klimaka w Warszawie. 20 marca 2003 roku Święty Sobór Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego podjął uchwałę o zaliczeniu Bazylego Martysza do Sobór Chełmskich i Podlaskich Męczenników XX w. jako św. kapłana-męczennika Bazylego.

Parafie prawosławne w regionie Zagłębia Dąbrowskiego (m.in. w Sosnowcu, Będzinie, Dąbrowie Górniczej, Olkuszu) znajdowały się pod jego duszpasterską opieką lub były włączone do sosnowieckiej parafii, którą zarządzał.

Źródło: „https://wiki.zaglebie.pl/index.php?title=Bazyli_Martysz&oldid=123625”