Edward Ciuk

Zagłębiowskie Biogramy
Edward Ciuk
Imię i nazwisko	Edward Ciuk
Data i miejsce urodzenia	10 października 1909 Będzin - Łagisza
Data i miejsce śmierci	8 marca 1995 Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Bródnowski w Warszawie
Zawód	inż. geolog
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Edward Ciuk (ur. 10 października 1909 w Łagiszy koło Będzina, zm. 8 marca 1995 w Warszawie) – wybitny geolog, badacz zasobów węgla brunatnego.

---

Życiorys

Edward Ciuk rozpoczął naukę w wieku 20 lat w Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej w Dąbrowie Górniczej, znanej popularnie jako „Sztygarka”, którą ukończył. Po wojnie kontynuował edukację na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, wybierając Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy, gdzie uzyskał tytuł magistra geologii.

W latach 1934-1939 zajmował stanowisko asystenta dr. Adama Piwowara w dąbrowskiej szkole górniczej. Następnie samodzielnie prowadził wykłady z zakresu mineralogii, petrografii, geologii oraz nauki o złożach surowców mineralnych. W latach 1937-1939 studiował także na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był uczestnikiem kampanii wrześniowej w 1939 roku.

Po zakończeniu wojny Edward Ciuk podjął się odtworzenia zbiorów szkolnego Muzeum Geologicznego w Dąbrowie Górniczej, którym kierował do 1950 roku. Muzeum to, podobnie jak sam budynek szkoły, uległo dewastacji podczas II wojny światowej.

Był wieloletnim pracownikiem Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG) w Warszawie, gdzie zapoczątkował prowadzenie badań geologicznych zniszczonych kopalń węgla brunatnego. W ramach swojej pracy w Instytucie pełnił funkcję kierownika działu. Zajmował się złożami w Dolnym Śląsku, Ziemi Lubuskiej i Wielkopolsce. Opracował pierwszy rejestr zasobów węgla brunatnego, a następnie bilans tego surowca. Z jego inicjatywy, w latach 1952-1960, prowadzone prace poszukiwawcze w osadach mioceńskich na Niżu Polskim doprowadziły do udokumentowania wielu złóż węgla brunatnego (m.in. Adamów, Uniejów, Gubin, Mosty, Rogoźno), w tym niektórych o bardzo dużych zasobach. W latach 1961-1975 PIG pod jego kierunkiem zbadał budowę, jakość i zasobność złóż Bełchatowa, Złoczewa oraz tak zwanych rowów wielkopolskich.

W 1956 roku Centralna Komisja Kwalifikacyjna Pracowników Nauki przyznała Edwardowi Ciukowi tytuł naukowy docenta. W 1972 roku Rada Państwa nadała mu tytuł profesora nadzwyczajnego nauk przyrodniczych. Jego badania nad węglonośnością trzeciorzędu Polski oraz cały jego dorobek naukowy stawiają go w czołówce polskich ekspertów w tej dziedzinie geologii.

Edward Ciuk był również organizatorem Katedry Geologii i Mineralogii Politechniki Wrocławskiej, pełniąc funkcję kierownika Katedry Geologii i Petrografii na Politechnice Wrocławskiej w latach 1967-1968.

Na emeryturę przeszedł w 1979 roku, jednak nadal pracował jako konsultant naukowy.

Odznaczenia, wyróżnienia i członkostwa

Edward Ciuk był członkiem Honorowym Porozumienia Producentów Węgla Brunatnego. Za swoją działalność górniczą został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał również Srebrny Krzyż Zasługi i Złoty Krzyż Zasługi. Pod koniec życia uhonorowano go złotymi odznakami "Zasłużony dla Polskiej Geologii" i "Zasłużony dla Energetyki".

W 1991 roku został mianowany Honorowym Obywatelem Dąbrowy Górniczej.

Był powołany na członka Polskiej Akademii Nauk i pełnił funkcję eksperta Organizacji Narodów Zjednoczonych. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego.

Edward Ciuk był autorem i współautorem ponad 150 publikacji naukowych i popularnonaukowych, a także ponad 350 opracowań archiwalnych oraz kilkuset ekspertyz, opinii, koreferatów i recenzji.

Biogram opracowała Karolina Szymkowska