Parafia p.w. Świętej Trójcy w Będzinie: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Parafia infobox | {{Parafia infobox | ||
|nazwa = Parafia p.w. Świętej Trójcy | |nazwa = Parafia p.w. Świętej Trójcy w Będzinie | ||
|nazwa miejscowa = | |nazwa miejscowa = | ||
|kod języka = | |kod języka = | ||
| Linia 12: | Linia 12: | ||
|kościół = rzymskokatolicki | |kościół = rzymskokatolicki | ||
|1. jednostka typ = Diecezja | |1. jednostka typ = Diecezja | ||
|1. jednostka nazwa = [[Diecezja | |1. jednostka nazwa = [[Diecezja sosnowiecka|sosnowiecka]] | ||
|2. jednostka typ = Dekanat | |2. jednostka typ = Dekanat | ||
|2. jednostka nazwa = [[Dekanat będziński|będziński]] | |2. jednostka nazwa = [[Dekanat będziński|będziński]] | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|nadzór = | |nadzór = | ||
|administrator = | |administrator = | ||
|proboszcz = ks. Andrzej Stępień | |proboszcz = ks. [[Andrzej Stępień]] | ||
|wezwanie = Trójcy Świętej | |wezwanie = Trójcy Świętej | ||
|dzień wspomnienia = obchodzone w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego | |dzień wspomnienia = obchodzone w pierwszą niedzielę po [[Zesłanie Ducha Świętego|Zesłaniu Ducha Świętego]] | ||
|www = | |www = http://www.parafia.bedzin.pl | ||
}} | }} | ||
==Rys historyczny== | |||
Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pw. Świętej Trójcy w [[Będzin]]ie pochodzi z [[1308]], a potwierdzeniem tego jest dokument wymieniający plebana będzińskiego [[Goćwin]]a występującego w procesie przeciwko biskupowi krakowskiemu Janowi Muskacie. Niewątpliwie parafia istniała wcześniej. Najstarsza pisana wzmianka o Będzinie pochodzi z [[1301]] i wymienia sołtysa wsi, Stanisława. Znany jest też, datowany na [[1358]], przywilej lokacyjny Kazimierza Wielkiego oraz pochodzące z [[1434]], m.in. porozumienie w sprawie zwalczania nadgranicznych rabusiów, zawarte pomiędzy panami śląskimi – książętami: opolskim Bernardem, raciborskim Mikołajem, cieszyńskim Wacławem i oświęcimskim Wacławem oraz krakowskimi – biskupem [[Zbigniew Oleśnicki|Zbigniewem Oleśnickim]] oraz kasztelanem i starostą krakowskim Mikołajem z Michałowa. | |||
Murowany kościół, wybudowany ok. [[1364]] w obrębie grodu obronnego, pierwotnie posiadał cechy gotyckie, a w wyniku rozbudowy nabrał cech barokowych. W II połowie XVI w. świątynia została przejęta przez Arian za sprawą kasztelana będzińskiego [[Jan Firlej (kasztelan będziński)|Jana Firleja]]. W tym okresie wierni gromadzili się w wybudowanej drewnianej kaplicy pw. św. Tomasza Becketa, usytuowanej poza murami miasta. W XVIII w. wzniesiono na jego miejscu murowany kościół. Powstał on z inicjatywy będzińskiego proboszcza [[Wawrzyniec Hachulski|ks. Wawrzyńca Hachulskiego]], przy pomocy finansowej hrabiego [[Edward Raczyński (1786–1845)|Edwarda Raczyńskiego]], a przebudowano go w [[1834]] staraniem [[Piotr Spira|ks. Piotra Spiry]]. | |||
W | |||
Świątynia parafialna, ograbiona i spalona w czasie najazdu Szwedów oraz wielokrotnie rozbudowywana, została zwrócona katolikom. W XVIII w. z fundacji rodu [[Mieroszewscy|Mieroszewskich]] z [[Gzichów|Gzichowa]] dobudowano kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej, a w XIX w. z inicjatywy [[Leopold Dobrzański|ks. Leopolda Dobrzańskiego]] kaplicę Serca Jezusowego, nową zakrystię i tzw. „babiniec”. | |||
We wnętrzu na uwagę zasługuje barokowe wyposażenie, w tym m.in. ołtarz główny z obrazem ''Święta Trójca'' autorstwa Michała Stachowicza. Na balustradzie chóru muzycznego można podziwiać odtworzone w [[2011]] zaginione portrety [[Wojciech Mieroszewski|Wojciecha]] i [[Dorota Mieroszewska|Doroty Mieroszewskich]]. W latach [[2013]]–[[2015]] świątynia przeszła generalny remont mający uchronić ją przed osunięciem się ze [[Wzgórze zamkowe w Będzinie|wzgórza zamkowego]] oraz naprawić spękane i zniszczone mury. Był on także wstępem do przywrócenia świątyni wyglądu, jaki posiadała po zakończeniu rozbudowy w XIX wieku. Póki co docelowa ornamentyka ścian wykonana została w jednej z kaplic bocznych, a wkrótce rozpoczną się prace nad malaturą pozostałej części świątyni. Podczas remontu odkryto także wiele fragmentów starej polichromii (we wszystkich częściach kościoła) oraz XIX-wiecznej posadzki, która została wyeksponowana w prezbiterium. | |||
== | ==Terytorium parafii== | ||
Do parafii należą ulice: 11 Listopada (od skrzyżowania z ul. Jasną do ul. Kołłątaja), Browarna, Brzozowicka, Czeladzka, Góra Zamkowa, Górna, Grobla, Jasna, Joselewicza Berka, Kamienne Schodki, Kochanowskiego, Kołłątaja nr 12–52 i 55–57, Małachowskiego nr 2–28 i 1–19, Modrzejowska nr 2–48, 1–59, Moniuszki, Piłsudskiego nr 2–16, 1–19, Plac 3 Maja, Plac Kazimierza Wielkiego, Plebańska, Podzamcze, Podwale, Polna, Potockiego, Reja, Rybna, Rybny Rynek, Sączewskiego, Sierakowskiego, Spokojna, Sportowa, Gzichowska, Teatralna, Tuwima, Zamkowa, Zawale, Żeleńskiego Boya. | |||
==Święto patronalne== | |||
Najświętsza Trójca – obchodzone w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego | |||
== | ==Msze Święte== | ||
'''W niedzielę i święta''': 7.00, 9.00, 11.00, 12.30, 18.00 (od X do II – 17.00) | |||
'''W wakacje''': 9.00, 11.00, 18.00 | |||
'''W dni powszednie''': 7.00, 18.00 (w październiku – 17.30, od XI do II – 17.00) | |||
'''W wakacje''': 18.00 | |||
==Prezbiterzy w parafii== | |||
'''Proboszcz:''' ks. [[Andrzej Stępień]] | |||
'''Wikariusz:''' ks. [[Łukasz Wawrzyniak]] | |||
'''Rezydent:''' ks. [[Paweł Rozpiątkowski]] (ekonom [[Kuria Diecezjalna w Sosnowcu|Kurii Diecezjalnej]]) | |||
==Poprzedni proboszczowie== | |||
ks. Goćwin, ks. Wojciech Januszkiewicz, ks. Andrzej Dudkiewicz, ks. Stanisław Grygrewicz, ks. Jan Kotulecki, ks. Wojciech Ciołkiewicz, ks. Wojciech Piolkiewicz, ks. Jakub Sobczykiewicz, ks. Józef Uniszowski, ks. Michał Kwiatkowski, ks. Stefan Rokossowski, ks. Wawrzyniec Hachulski, ks. Piotr Spira, ks. Tomasz Łatkiewicz, ks. Franciszek Wiśniewski, ks. Antoni Witmański, ks. Ludwik Czerniański, ks. Leopold Dobrzański, ks. Teodor Czerwiński, ks. Jan Kubicki, ks. Andrzej Hołociński, ks. Aleksander Bubel, ks. Bronisław Piasecki, ks. Antoni Zimniak, ks. Tadeusz Peche, ks. Mieczysław Zawadzki, ks. Wacław Wiciński, ks. Kazimierz Szwarlik | |||
== | ==Z parafii pochodzą== | ||
ks. [[Marian Duda]], ks. [[Grzegorz Maciejewski]], ks. [[Włodzimierz Skoczny]], ks. [[Antoni Mańka]], ks. [[Krzysztof Błaszkiewicz]], ks. [[Donat Manterys]], s. [[Barbara Duda]] (nazaretanka) | |||
==Kapłani pochowani na cmentarzu parafialnym== | |||
ks. Wawrzyniec Hachulski, ks. Piotr Spira, ks. Leopold Dobrzański, ks. Jan Śmietana, ks. Mirosław Kowalski, ks. Mieczysław Zawadzki, ks. Kazimierz Szwarlik, ks. Tadeusz Peche, ks. Marian Wieczorek, ks. Krzysztof Turski, ks. Tadeusz Mańka | |||
[ | ==Linki zewnętrzne== | ||
*[http://www.parafia.bedzin.pl Oficjalna strona parafii] | |||
Wersja z 20:07, 9 lip 2025
| Parafia p.w. Świętej Trójcy w Będzinie | |
 Kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy | |
| Adres | ul. Góra Zamkowa 9 42–500 Będzin |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Diecezja | sosnowiecka |
| Dekanat | będziński |
| Proboszcz | ks. Andrzej Stępień |
| Wezwanie | Trójcy Świętej |
| Wspomnienie liturgiczne | obchodzone w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego |
| Strona internetowa | |
Rys historyczny
Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pw. Świętej Trójcy w Będzinie pochodzi z 1308, a potwierdzeniem tego jest dokument wymieniający plebana będzińskiego Goćwina występującego w procesie przeciwko biskupowi krakowskiemu Janowi Muskacie. Niewątpliwie parafia istniała wcześniej. Najstarsza pisana wzmianka o Będzinie pochodzi z 1301 i wymienia sołtysa wsi, Stanisława. Znany jest też, datowany na 1358, przywilej lokacyjny Kazimierza Wielkiego oraz pochodzące z 1434, m.in. porozumienie w sprawie zwalczania nadgranicznych rabusiów, zawarte pomiędzy panami śląskimi – książętami: opolskim Bernardem, raciborskim Mikołajem, cieszyńskim Wacławem i oświęcimskim Wacławem oraz krakowskimi – biskupem Zbigniewem Oleśnickim oraz kasztelanem i starostą krakowskim Mikołajem z Michałowa.
Murowany kościół, wybudowany ok. 1364 w obrębie grodu obronnego, pierwotnie posiadał cechy gotyckie, a w wyniku rozbudowy nabrał cech barokowych. W II połowie XVI w. świątynia została przejęta przez Arian za sprawą kasztelana będzińskiego Jana Firleja. W tym okresie wierni gromadzili się w wybudowanej drewnianej kaplicy pw. św. Tomasza Becketa, usytuowanej poza murami miasta. W XVIII w. wzniesiono na jego miejscu murowany kościół. Powstał on z inicjatywy będzińskiego proboszcza ks. Wawrzyńca Hachulskiego, przy pomocy finansowej hrabiego Edwarda Raczyńskiego, a przebudowano go w 1834 staraniem ks. Piotra Spiry.
Świątynia parafialna, ograbiona i spalona w czasie najazdu Szwedów oraz wielokrotnie rozbudowywana, została zwrócona katolikom. W XVIII w. z fundacji rodu Mieroszewskich z Gzichowa dobudowano kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej, a w XIX w. z inicjatywy ks. Leopolda Dobrzańskiego kaplicę Serca Jezusowego, nową zakrystię i tzw. „babiniec”.
We wnętrzu na uwagę zasługuje barokowe wyposażenie, w tym m.in. ołtarz główny z obrazem Święta Trójca autorstwa Michała Stachowicza. Na balustradzie chóru muzycznego można podziwiać odtworzone w 2011 zaginione portrety Wojciecha i Doroty Mieroszewskich. W latach 2013–2015 świątynia przeszła generalny remont mający uchronić ją przed osunięciem się ze wzgórza zamkowego oraz naprawić spękane i zniszczone mury. Był on także wstępem do przywrócenia świątyni wyglądu, jaki posiadała po zakończeniu rozbudowy w XIX wieku. Póki co docelowa ornamentyka ścian wykonana została w jednej z kaplic bocznych, a wkrótce rozpoczną się prace nad malaturą pozostałej części świątyni. Podczas remontu odkryto także wiele fragmentów starej polichromii (we wszystkich częściach kościoła) oraz XIX-wiecznej posadzki, która została wyeksponowana w prezbiterium.
Terytorium parafii
Do parafii należą ulice: 11 Listopada (od skrzyżowania z ul. Jasną do ul. Kołłątaja), Browarna, Brzozowicka, Czeladzka, Góra Zamkowa, Górna, Grobla, Jasna, Joselewicza Berka, Kamienne Schodki, Kochanowskiego, Kołłątaja nr 12–52 i 55–57, Małachowskiego nr 2–28 i 1–19, Modrzejowska nr 2–48, 1–59, Moniuszki, Piłsudskiego nr 2–16, 1–19, Plac 3 Maja, Plac Kazimierza Wielkiego, Plebańska, Podzamcze, Podwale, Polna, Potockiego, Reja, Rybna, Rybny Rynek, Sączewskiego, Sierakowskiego, Spokojna, Sportowa, Gzichowska, Teatralna, Tuwima, Zamkowa, Zawale, Żeleńskiego Boya.
Święto patronalne
Najświętsza Trójca – obchodzone w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego
Msze Święte
W niedzielę i święta: 7.00, 9.00, 11.00, 12.30, 18.00 (od X do II – 17.00)
W wakacje: 9.00, 11.00, 18.00
W dni powszednie: 7.00, 18.00 (w październiku – 17.30, od XI do II – 17.00)
W wakacje: 18.00
Prezbiterzy w parafii
Proboszcz: ks. Andrzej Stępień
Wikariusz: ks. Łukasz Wawrzyniak
Rezydent: ks. Paweł Rozpiątkowski (ekonom Kurii Diecezjalnej)
Poprzedni proboszczowie
ks. Goćwin, ks. Wojciech Januszkiewicz, ks. Andrzej Dudkiewicz, ks. Stanisław Grygrewicz, ks. Jan Kotulecki, ks. Wojciech Ciołkiewicz, ks. Wojciech Piolkiewicz, ks. Jakub Sobczykiewicz, ks. Józef Uniszowski, ks. Michał Kwiatkowski, ks. Stefan Rokossowski, ks. Wawrzyniec Hachulski, ks. Piotr Spira, ks. Tomasz Łatkiewicz, ks. Franciszek Wiśniewski, ks. Antoni Witmański, ks. Ludwik Czerniański, ks. Leopold Dobrzański, ks. Teodor Czerwiński, ks. Jan Kubicki, ks. Andrzej Hołociński, ks. Aleksander Bubel, ks. Bronisław Piasecki, ks. Antoni Zimniak, ks. Tadeusz Peche, ks. Mieczysław Zawadzki, ks. Wacław Wiciński, ks. Kazimierz Szwarlik
Z parafii pochodzą
ks. Marian Duda, ks. Grzegorz Maciejewski, ks. Włodzimierz Skoczny, ks. Antoni Mańka, ks. Krzysztof Błaszkiewicz, ks. Donat Manterys, s. Barbara Duda (nazaretanka)
Kapłani pochowani na cmentarzu parafialnym
ks. Wawrzyniec Hachulski, ks. Piotr Spira, ks. Leopold Dobrzański, ks. Jan Śmietana, ks. Mirosław Kowalski, ks. Mieczysław Zawadzki, ks. Kazimierz Szwarlik, ks. Tadeusz Peche, ks. Marian Wieczorek, ks. Krzysztof Turski, ks. Tadeusz Mańka
